• Logopedia

          • Charakterystyka rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym.

          •  

            Okres swoistej mowy dziecięcej (od 3-7 roku życia):
             

             

            Dziecko 3-letnie potrafi porozumieć się z otoczeniem, mowa jego jest już w pewnym stopniu ukształtowana. Nie znaczy to jednak, że jest pozbawiona błędów i że jej rozwój nie odbywa się w dalszym ciągu. Dziecko zaczyna odróżniać dźwięki s, z, c, dz od ich miękkich odpowiedników. Mowa dziecka daleka jest od doskonałości. Wyrazy są poskracane, głoski poprzestawiane, grupy spółgłoskowe - uproszczone. Występują zlepki wyrazów i nowotwory językowe. Dziecko 3-letnie powinno już wymawiać wszystkie samogłoski, tak ustne, jak i nosowe: a, o, e, u, i, y, ą, ę, chociaż w mowie jego mogą występować odstępstwa, np. zamiana samogłosek: a = o, e = a, i=y. Jest to związane z niewykształconą sprawnością narządów artykulacyjnych. Powinny występować również spółgłoski twarde i zmiękczone: m, mi, b, bi, p, pi, f, fi, w, wi, ś, ć, ź, dź, ń, k, g, ki, gi, ch, t, d, n, l, li, j, ł. W wieku tym pojawiają się głoski: s, z, c, dz, a nawet sz, ż, cz, dż.

            Ogólnie biorąc, mowę dziecka 3-letniego cechuje zmiękczanie głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, które często są wymawiane jako ś, ź, ć, dź, r może być wymawiane jak j lub l, zamiast f występuje ch i odwrotnie.

            _________________________________________________

             

            Mowa dziecka 4-letniego różni się pod względem dźwiękowym. Utrwalają się takie głoski jak: s, z, c, dz. Dziecko nie powinno już wymawiać ich jak: ś, ź, ć, dź, Pojawia się głoska r. i głoski sz, ż, cz, dż, choć dziecko jeszcze zamienia je na s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź.

            _________________________________________________

             

            Mowa dziecka 5-letniego jest już w zasadzie zrozumiała. Głoski sz, ż, cz, dż, które pojawiały się w czwartym roku życia, zaczynają się ustalać. Dziecko potrafi je poprawnie powtórzyć. Głoska r powinna być wymawiana, ale często pojawia się dopiero w tym okresie.

            _________________________________________________

             

            Mowa dzieci 6 - letnich powinna już być opanowana pod względem dźwiękowym. Rozwój mowy nie u wszystkich dzieci przebiega jednakowo: u jednych szybciej, i te dzieci zaczynają mówić wcześniej, u innych zaś wolniej, co przejawia się późniejszymi początkami mowy i wolniejszym przyswajaniem sobie wymowy pewnych głosek. Różna może być kolejność pojawiania się poszczególnych głosek w trakcie rozwoju mowy. Stopień rozwoju mowy w danym momencie zależy od różnych czynników. Do najważniejszych należą psychofizyczny rozwój dziecka oraz wpływ środowiska i odpowiednia symulacja.

             



            Dlaczego tak potrzebna jest nam pionizacja języka?


            Trudności w pionizacji języka powodują:

            - kłopoty z jedzeniem (połykaniem),

            - nieprawidłowości ortodontyczne, wady zgryzu,

            - problemy z wymową.


            Które głoski wymagają pionizacji języka?

            - t, d, n, l – powinny one pojawić się do 3. roku życia dziecka, 

            - sz, ż, cz, dż - powinny pojawić się w 4-5 roku życia dziecka,

            - r - powinna pojawić się w 6. roku życia dziecka.


            Ćwiczenia i zabawy usprawnijące i wzmacniające język:

            1. Liczenie czubkiem języka górnych ząbków – usta delikatnie rozchylone.

            2. Malowanie czubkiem języka wałka dziąsłowego (za górnymi zębami).

            3. Utrzymywanie przedniej części języka na wałku dziąsłowym przez kilka sekund (np. 5 - 10 -15) można potraktować to jako wyzwanie i wydłużać czas;

            4. Staranne wypowiadanie lub śpiewanie sylab z głoską [ L ]: LA LO LU LE LY, ALA OLO ULU ELE YLY, AL OL UL EL YL przy szeroko otwartej buzi;

            5. Szukanie językiem końca nosa, brody;

            6. Naśladowanie czynności picia mleka przez kota; wylizywanie z talerzyka, miseczki bitej śmietany, herbatki, kawałków wafla;

            7. Lizanie lizaka, lodów coraz bardziej oddalonych od buzi;

            8. Kobra - przyklejamy język do podniebienia.

          • Ćwiczenia oddechowe


          • Dlaczego podczas zajęć wykonujemy ćwiczenia oddechowe?



            Jednym z czynników warunkujących prawidłowy rozwój mowy jest sprawność całego aparatu mowy. W skład niego wchodzą:

            - aparat oddechowy

            - aparat fonacyjny

            - aparat artykulacyjny

            Ćwiczenia oddechowe znajdują w logopedii szerokie zastosowanie. Są one istotne w terapii zaburzeń artykulacji, niepłynności mowy, dysfunkcji głosu, we wczesnej interwencji logopedycznej.
             


            Jak powinien wyglądać prawidłowy oddech?

            Dziecko powinno wdychać powietrze przez nos, a wydychać przez usta- taki tor oddechowy zapewni prawidłowy rozwój i funkcjonowanie aparatu artykulacyjnego.
             


            Podstawowe zaburzenia oddychania:
             
            Wśród nieprawidłowości oddechowych możemy wyróżnić m.in.:

            - nieprawidłowy tor oddechowy – a zatem sytuację, w której dziecko wykonuje wdech i wydech ustami, ocenie podlega tu oddychanie spoczynkowe;

            - oddychanie, w którym dominuje aktywność określonej przestrzeni klatki piersiowej, np. tylko górnej;

            - krótka faza wydechowa;

            - osłabiona siła wydechu.
             

             

            Przyczyny nieprawidłowego oddychania

            - Niskie napięcie mięśniowe, mała sprawność mięśnia okrężnego warg;

            - Częste infekcje górnych dróg oddechowych, niedrożność nosa;

            - Powiększony migdał.
             

             

            Konsekwencje nieprawidłowego oddychania

            - Niedotlenienie organizmu, które powoduje, że dziecko źle sypia i często się budzi, a w ciągu dnia ma zaburzenia koncentracji uwagi oraz trudności w nauce i bywa rozkojarzone;

            - Wady wymowy – dziecko może mieć duże kłopoty z opanowaniem dźwięków mowy wymagających unoszenia języka, np. sz, ż, cz, dż,, l, r, a także innych głosek;

            - Wady zgryzu, np. cofanie się żuchwy lub zgryz otwarty – otwarta szczelina między dolnymi, a górnymi łukami zębowymi;

            - Obniżone napięcie i wiotkość mięśni żwaczy;

            - Większa podatność na infekcje.
             


            Propozycje ćwiczeń oddechowych:

            - Nadymanie buzi i przepychanie powietrza w zamkniętej buzi

            - Dmuchanie baniek mydlanych

            - Wąchanie kwiatów – wdech i wydech nosem

            - Przenoszenie słomką skrawków papieru, kawałków gąbki, papierowych kółek do pojemniczka, pudełka itp.

            - Dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą (wywoływanie burzy)

            - Dmuchanie na waciki, piłeczki tenisowe, skrawki papieru położone na płaskiej powierzchni

            - Dmuchanie na lekkie przedmioty – piórka, waciki, papierki od cukierków, suche liście, paski lub postacie z papieru zawieszone na nitkach

            - Zdmuchiwanie płomienia świecy (stopniowe zwiększanie odległości)

            - Dmuchanie (wprawianie w ruch) wiatraczków

            - Nadmuchiwanie balonika.